आशिया पॉवर इंडेक्स- अमेरिका-चीननंतर भारत तिसरी मोठी शक्ती: ऑपरेशन सिंदूरनंतर संरक्षण रेटिंग वाढली, गुंतवणुकीत चीनला मागे टाकले

ऑस्ट्रेलियाच्या थिंक टँक लोवी इन्स्टिट्यूटने शुक्रवारी सांगितले की, भारत आता आशिया पॉवर इंडेक्स-2025 मध्ये जगातील तिसरी सर्वात मोठी शक्ती बनला आहे. क्रमवारीत अमेरिका पहिल्या आणि चीन दुसऱ्या स्थानावर आहे.

अहवालानुसार, हा दर्जा वेगवान आर्थिक वाढ आणि वाढत्या लष्करी क्षमतेच्या आधारावर मिळाला आहे. ऑपरेशन सिंदूरमधील भारताच्या कामगिरीनेही संरक्षण रेटिंग वाढवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली.

2024 मध्ये भारत 39.1 गुणांसह मध्यम शक्तीच्या श्रेणीत होता. 2025 मध्ये गुण 0.9 ने वाढून 40 झाले, त्यानंतर भारत मोठ्या शक्तीच्या श्रेणीत समाविष्ट झाला.

यादीत भारतापाठोपाठ जपान चौथ्या स्थानावर आहे, तर पाकिस्तान 14.5 गुणांसह 16व्या स्थानावर आहे. अमेरिकेचा एकूण गुण 1.2 ने कमी झाला आहे.

आशिया पॉवर इंडेक्स 27 देशांचे 131 पॅरामीटर्सवर मूल्यांकन करतो. यात संसाधने, अर्थव्यवस्था, लष्करी शक्ती आणि आंतरराष्ट्रीय प्रभाव यांचा समावेश आहे. अमेरिका आशियामध्ये नसतानाही, त्याच्या मोठ्या प्रभावामुळे यात समाविष्ट आहे.

गुंतवणुकीत चीनला मागे टाकले.

निर्देशांकानुसार, भारत गुंतवणुकीसाठी वेगाने आकर्षक बनत आहे. अमेरिकेनंतर सर्वाधिक परदेशी गुंतवणूक भारतात येते आणि या बाबतीत त्याने चीनला मागे टाकले आहे, कारण कंपन्यांना त्यांची पुरवठा साखळी चीनबाहेर पसरवायची आहे.

या क्षेत्रांमध्ये भारताला आघाडी मिळाली.

• ऑपरेशन सिंदूरमध्ये मिळालेल्या अनुभवाने संरक्षण क्षमतेचे रेटिंग आणखी मजबूत केले आहे.
• आर्थिक क्षमतेत भारताने जपानला मागे टाकून तिसरे स्थान पटकावले आहे.
• भारतात परदेशी गुंतवणूक वाढली आहे, ज्यामुळे इकोनॉमिक रिलेशन इंडेक्समध्ये ते 9व्या स्थानावर पोहोचले आहे.
• भारताची अर्थव्यवस्था, कनेक्टिव्हिटी, तंत्रज्ञान आणि लष्करी क्षमता सातत्याने सुधारत आहे.

या क्षेत्रांमध्ये भारताला सुधारणा करण्याची गरज

भारताची सर्वात कमकुवत बाजू म्हणजे त्याचे संरक्षण नेटवर्क, जिथे ते 11व्या स्थानावर आहे. या बाबतीत फिलिपिन्स आणि थायलंड भारताच्या पुढे गेले आहेत. भारताच्या संसाधनांनुसार जेवढा प्रभाव असायला हवा होता, तेवढा वाढू शकला नाही. यालाच पॉवर गॅप म्हटले आहे.

जपान, सिंगापूरसारख्या देशांमुळेही आशियाची ताकद वाढली.

जपानची आर्थिक आणि तांत्रिक क्षमता, ऑस्ट्रेलिया आणि सिंगापूरची प्रादेशिक धोरणे आणि दक्षिण कोरियाच्या लष्करी क्षमता, या सर्वांनी मिळून आशियातील सत्ता संरचनेला बहुध्रुवीय (मल्टी-पोलर) बनवले आहे. हा अहवाल शेअर करताना भारताचे माजी मुत्सद्दी सय्यद अकबरुद्दीन म्हणाले की, आशियामध्ये सत्तेचे मापदंड कसे बदलत आहेत आणि कोणता देश कोणत्या दिशेने पुढे जात आहे हे समजून घेण्यासाठी हा अहवाल पाहिला पाहिजे.

एअरफोर्स रँकिंगमध्ये भारत चीनच्या पुढे

काही दिवसांपूर्वी वर्ल्ड डायरेक्टरी ऑफ मॉडर्न मिलिटरी एअरक्राफ्ट (WDMMA) ने जगातील एअरफोर्स पॉवरच्या एका नवीन रँकिंगमध्ये भारताला तिसरे स्थान दिले होते. भारताच्या पुढे फक्त अमेरिका आणि रशिया आहेत, तर चीन चौथ्या स्थानावर आहे.

यानंतर चीनच्या कम्युनिस्ट पक्षाचे मुखपत्र ग्लोबल टाइम्सने चीनी लष्करी तज्ज्ञ झांग जुन्शे यांच्या हवाल्याने लिहिले होते की, या रँकिंगला गांभीर्याने घेऊ नये. ते म्हणाले की, केवळ वास्तविक युद्ध क्षमताच कोणत्याही सैन्याची खरी ताकद दर्शवते, कागदावर दाखवलेले आकडे नाहीत.