औरंगजेबची कबर किती रुपयात तयार झाली होती? त्यावेळी कुणी दिले होते पैसे?

औरंगजेबाच्या थडग्यावरून नागपूरमध्ये गोंधळ सुरु आहे. महाराष्ट्राच्या राजकारणात सध्या हा सर्वात मोठा मुद्दा आहे. पण प्रश्न असा आहे की, एका मुघल सम्राटाने त्याच्या शेवटच्या प्रवासासाठी संभाजी नगर म्हणजे पूर्वीचे औरंगाबादच का निवडले आणि एक साधी कबर बांधण्याच्या त्याच्या इच्छेमागील सत्य काय आहे? औरंगजेब आणि संभाजी नगर या शहाराचा नेमका संबंध कसा? हे जाणून घेऊया. 

औरंगजेबचे गुरु कोण?

आपल्या कारकिर्दीत, शाहजहानने 1636 मध्ये आपला तिसरा मुलगा औरंगजेब याला दौलताबादला सुभेदार म्हणून पाठवले. पण औरंगजेबाला दौलताबाद आवडला नाही आणि काही काळानंतर त्याने औरंगाबादला आपले केंद्र बनवले. यानंतर औरंगजेबाने येथून राज्य करायला सुरुवात केली. इतिहासकारांच्या मते, औरंगजेबाला औरंगाबाद खूप आवडायचे. येथून त्याने संपूर्ण दख्खनचा दौरा केला. येथेच त्याला चिश्ती परंपरेचे संस्थापक सय्यद जैनुद्दीन दाऊद शिराजी यांच्या शिकवणींबद्दल माहिती मिळाली. औरंगजेबाने शिराजीला आपला गुरु म्हणून स्वीकारले.

खुलदाबाद निवडले गेले कारण

शिराजी यांचा जन्म इराणमधील शिराज शहरात झाला. ते मक्कामार्गे दिल्लीला पोहोचले. मौलाना कमालुद्दीन यांच्याकडून शिक्षण घेतल्यानंतर ते त्यांच्यासोबत दौलताबादला गेले. 1336 मध्ये त्यांना दौलताबादचे काझी बनवण्यात आले. एकदा मोहम्मद बिन तुघलकने शिराजीला दौलताबादहून दिल्लीला जाण्याचा आदेश दिला. तो तिथे गेला, पण त्याला दिल्ली आवडली नाही. तुघलकाचा मृत्यू झाल्यावर त्याचा उत्तराधिकारी फिरोजशहाने त्यांना परत येण्याची परवानगी दिली. त्यानंतर शिराजी दौलताबादला गेले. दख्खनमधील अनेक लोकांचा शिराजीवर विश्वास होता. येथे राहताना औरंगजेबही त्यांच्या शिक्षणाच्या प्रभावाखाली आला. शिराजींमुळेच औरंगजेबाने खुलदाबादला आपले अंतिम स्थान म्हणून निवडले. शिराजीला जिथे दफन करण्यात आले होते त्या ठिकाणाजवळ आपल्याला दफन करावे अशी इच्छा व्यक्त केली होती. 

मुलांची काळजी

1658 मध्ये औरंगजेब सम्राट झाला. तो दिल्लीतून सल्तनत चालवत होता. पण त्याच्या वृद्धापकाळात, नशिबाने त्याला पुन्हा त्याच ठिकाणी आणले जिथून त्याने त्याचा राजकीय प्रवास सुरू केला होता. 1681 मध्ये तो पुन्हा दख्खनला परतला. त्याने अहमदनगर किल्ला आपला तळ बनवला. 1707 मध्ये तो अत्यंत कमकुवत झाला होता. त्याच्या शेवटच्या काळात त्याला त्याच्या मागील पापांची आठवण येऊ लागली. त्याला काळजी होती की, ज्याप्रमाणे त्याने आपल्या भावांचे रक्त सांडले, त्याचप्रमाणे त्याचे पुत्रही आपापसात लढतील आणि त्याच प्रकारे मरतील. म्हणून त्याने आपल्या मृत्युपत्रात आपली संपत्ती आपल्या मुलांमध्ये वाटून दिली.

कबर चर्चेचा विषय

औरंगजेबाने त्याच्या मृत्युपत्रात म्हटले होते की, त्याने कमावलेले पैसेच त्याच्या थडग्यावर खर्च करावेत. तो टोप्या शिवून आणि कुराणाच्या प्रती लिहून हे पैसे कमवत असे. त्याने असेही सांगितले की, त्याच्या समाधीवर फक्त 4 रुपये आणि 2 आणे खर्च करावेत. त्याने ही रक्कम त्याच्या राजवाड्याच्या रक्षकाकडे ठेवली होती. त्याने त्याच्या कबरीवर सावलीसाठी झाडे लावण्यासही मनाई केली.

मग कुणी केली सजावट

1904-05 या काळात ब्रिटीश सरकारच्या वतीने भारताचे व्हाइसरॉय आणि गव्हर्नर जनरल असलेले लॉर्ड कर्झन जेव्हा औरंगजेबाच्या थडग्याला भेट देण्यासाठी गेले तेव्हा त्याचा साधेपणा पाहून त्यांना आश्चर्य वाटले. कर्झनच्या आदेशानुसार, या थडग्याभोवती संगमरवरी काम करण्यात आले. ग्रिल बसवण्यात आली आणि सजावट करण्यात आली. औरंगाबादमध्ये औरंगजेबाने आपल्या पत्नीची कबर बांधली, जी दख्खनचा ताज म्हणूनही ओळखली जाते.