घरातील अँटिक वस्तूंना आता‘राष्ट्रीय ओळख’ मिळणार!: कोलकाता नॅशनल कौन्सिल ऑफ सायन्स संग्रहालयाची मोहीम

पुण्याचे महेश लोणकर यांना लहानपणापासूनच मशाली गोळा करण्याची आवड आहे. त्यांच्याकडे दोन्ही महायुद्धांमध्ये वापरलेल्या १२०० हून अधिक अनोख्या मशाली आहेत. कोलकात्याचे सौभिक रॉय गेल्या ३० वर्षांपासून तिकिटे, आगपेट्या, जुन्या चित्रपटांचे पोस्टर्स, जुनी वाहतूक तिकिटे तसेच २०० वर्षे जुनी पेन्सिल व त्यांचे बॉक्स गोळा करत आहेत. ठाण्याचे अरुणकुमार यांच्याकडे १०० वर्षांहून अधिक जुने कंदील आणि दिव्यांचा संग्रह आहे.

दिल्लीच्या आंचल यांनी त्यांच्या आजोबांचा १९६६ चा टाइपरायटर जतन केला. देशभरात लोकांच्या घरातील अशा प्राचीन वस्तू आता घरांची ओळख आणि राष्ट्रीय अभिमान बनतील. राष्ट्रीय विज्ञान संग्रहालय कोलकाता (एनसीएसएम) ने ‘हर घर संग्रहालय’ मोहीम सुरू केली. एनसीएसएमचे महासंचालक ए. डी. चौधरी म्हणतात – या मोहिमेद्वारे आम्ही देशातील अनामिक संग्राहकांना एकाच मंचावर आणण्याचा प्रयत्न करत आहोत, जेणेकरून दुर्मिळ संग्रहांना राष्ट्रीय स्तरावर मान्यता मिळेल. ते म्हणाले- मला आशा आहे की या उपक्रमामुळे तरुण पिढीला वस्तू जतनाची प्रेरणा मिळेल. पुढील पिढ्यांना जुन्या वस्तूंचा संग्रह केल्याचा फायदा होईल. त्यांनाही वारसा जतन करावासा वाटेल.

पहिल्या महायुद्धामधील रेडिओ आणि गाडीचा संग्रह, चांदीच्या बाटल्यांच्या संग्रहाची नोंद उत्तर प्रदेशात अमरोहा येथे एका व्यक्तीने रेडिओ संग्रहाचा व्हिडिओ पाठवला. राजस्थानच्या व्यक्तीने २.५ किलो चांदीच्या ६ पिढ्यांच्या पाण्याच्या बाटलीचा फोटो पाठवला. कर्नाटकच्या स्वातंत्र्यसैनिकाने ब्रिटिशकालीन गाडी जतन केली.

जम्मू ते केरळ, अमेरिकेत येणारे फोटो- व्हिडिओ

१८ मे रोजी सुरू झालेल्या या मोहिमेत जम्मू-काश्मीर ते केरळ, ईशान्येकडील भारतीय संग्रहाच्या नोंदी आम्हाला पाठवत आहेत. अगदी अमेरिकेतूनही नोंदी येत आहेत. देशभरातून ५० हून अधिक नोंदी आल्या. काही नोंदी परदेशात राहणाऱ्या भारतीयांच्याही आहेत.

योजना… घरांमध्ये असलेल्या वस्तूंचे कॉफी टेबल बुक संग्रहाचे त्यांच्या कथेचे कॉफी टेबल बुक बनवण्याची योजना आहे. एनसीएसएमचे संचालक (मुख्यालय) राजीव नाथ म्हणाले – या वस्तूंचे डिजिटल दस्तऐवजीकरण आणि वैयक्तिक संग्राहक त्यांना सामूहिक वारशाचे संरक्षक बनण्यास सक्षम करत आहेत.

संग्रहाचे फोटो, व्हिडिओ प्रवेशासाठी पाठवा

एनसीएसएमच्या व्यासपीठावर सामील होण्यासाठी संग्राहकाला संग्रहाचे फोटो,व्हिडिओ पाठवावे.यासोबतच विशेष गोष्टी गोळा करण्याची प्रेरणा कुठून मिळाली… त्याने त्या कशा गोळा केल्या… त्याला कोणत्या समस्यांना तोंड द्यावे लागले… त्याची पुढची पिढी ही परंपरा पुढे नेईल का? हे सांगावे लागेल. प्रवेशानंतर त्याची कहाणी दर शनिवारी सोशल मीडियावर शेअर केली जात आहे.