फरार मेहुल चोक्सीला भारतात परत पाठवण्यास मंजुरी: बेल्जियम न्यायालयाचा निकाल: 13,000 कोटींच्या पंजाब बँक घोटाळ्याचा आरोपी

बेल्जियमच्या अँटवर्प शहरातील न्यायालयाने शुक्रवारी फरार भारतीय हिरे व्यापारी मेहुल चोक्सीच्या प्रत्यार्पणाला मान्यता दिली. अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, न्यायालयाने भारतीय एजन्सींच्या विनंतीवरून बेल्जियम पोलिसांनी चोक्सीची केलेली अटक कायदेशीर असल्याचे म्हटले आहे.

तथापि, चोक्सीला अजूनही उच्च न्यायालयात अपील करण्याचा अधिकार आहे. जर त्याने अपील केले नाही किंवा त्याचे अपील फेटाळले गेले, तर त्याला भारतात पाठवण्याची प्रक्रिया पुढे जाईल.

भारतीय तपास संस्थांच्या प्रत्यार्पणाच्या विनंतीवरून बेल्जियम पोलिसांनी १२ एप्रिल रोजी पंजाब नॅशनल बँकेच्या कर्ज घोटाळ्यातील आरोपी मेहुल चोक्सीला अटक केली. तो सध्या तुरुंगात आहे.

चोक्सीवर १३,८५० कोटी रुपयांचा गैरव्यवहार केल्याचा आरोप आहे. मेहुल त्याची पत्नी प्रीती चोक्सीसोबत राहत होता, जिच्याकडे बेल्जियमचे नागरिकत्व आहे. बेल्जियमच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने यापूर्वी चोक्सीच्या उपस्थितीची माहिती दिली होती.

अटकेच्या वेळी मेहुल चोक्सी बेल्जियममार्गे स्वित्झर्लंडला पळून जाण्याचा प्रयत्न करत होता. चोक्सीला अटक करताना पोलिसांनी २३ मे २०१८ आणि १५ जून २०२१ रोजी मुंबई न्यायालयाने जारी केलेल्या दोन अटक वॉरंटचा उल्लेख केला.

मेहुल चोक्सी व्हीलचेअरवर बसलेला आहे. हा फोटो ४ जून २०२१ रोजी डोमिनिका येथील एका दंडाधिकारी न्यायालयाचा आहे.

फरार होण्याचा धोका, म्हणून जामीन देऊ नका.

बेल्जियमच्या सरकारी वकिलांनी न्यायालयाला असेही सांगितले की, चोक्सी हा अजूनही फरार होण्याचा धोका आहे आणि त्यामुळे त्याला तुरुंगातून सोडता येणार नाही. एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, “हा आदेश आमच्या बाजूने आहे. न्यायालयाने स्पष्टपणे सांगितले की, भारताच्या विनंतीवरून बेल्जियमने केलेली अटक कायदेशीर आहे. हद्दपारीच्या दिशेने हे पहिले मोठे पाऊल आहे.”

बेल्जियममधील खटल्याला भारताच्या परराष्ट्र मंत्रालयाच्या आणि सीबीआयच्या अधिकाऱ्यांनी पूर्ण सहकार्य केले. त्यांनी चोक्सीच्या गुन्ह्यांचे पुरावे न्यायालयात सादर केले, ज्यात असा दावा करण्यात आला की तो, त्याचा पुतण्या नीरव मोदीसह, पीएनबी बँकेविरुद्ध अंदाजे ₹१३,८५० कोटींच्या फसवणुकीत सहभागी होता.

पत्नीच्या मदतीने निवासी कार्ड मिळवले.

चोक्सीने १५ नोव्हेंबर २०२३ रोजी त्याच्या बेल्जियन नागरिक पत्नीच्या मदतीने बेल्जियन ‘एफ रेसिडेन्सी कार्ड’ मिळवले. अहवालात असा दावा करण्यात आला आहे की, चोक्सीने बेल्जियन अधिकाऱ्यांना बनावट कागदपत्रे सादर केली. त्याने त्याचे भारतीय आणि अँटिग्वा नागरिकत्व लपवले आणि भारतात हद्दपार होऊ नये म्हणून खोटी माहिती दिली.

चोक्सीने २०१७ मध्ये अँटिग्वा-बार्बुडा नागरिकत्व मिळवले होते आणि त्यानंतर तो २०१८ मध्ये भारत सोडून गेला होता. चोक्सीने प्रकृती अस्वास्थ्याचे कारण देत भारतात हजर राहण्यास वारंवार नकार दिला. कधीकधी त्याची हजेरी व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे घेण्यात आली. भारतातील त्याच्या अनेक मालमत्ता देखील जप्त करण्यात आल्या आहेत.

२०२१ मध्ये, चोक्सीला डोमिनिकामध्ये अटक करण्यात आली. तुरुंगातील त्याचा हा फोटो त्यावेळी समोर आला होता. तुरुंगात, चोक्सीने आरोप केला की, त्याच्यावर हल्ला करण्यात आला.

अँटिग्वाहून डोमिनिकाला पोहोचला, ५१ दिवस तुरुंगात घालवले.

मे २०२१ मध्ये चोक्सी अँटिग्वाहून शेजारच्या डोमिनिका येथे पळून गेला, जिथे त्याला अटक करण्यात आली. त्याचे प्रत्यार्पण करण्यासाठी सीबीआयचे एक पथक डोमिनिका येथे पोहोचले, परंतु हे होण्यापूर्वीच ब्रिटीश राणीच्या प्रिव्ही कौन्सिलने त्याला दिलासा दिला. त्यानंतर त्याचे अँटिग्वा येथे प्रत्यार्पण करण्यात आले.

तथापि, मेहुल चोक्सीने डोमिनिकन तुरुंगात ५१ दिवस घालवले. तिथे त्याने असा युक्तिवाद केला की, तो अँटिग्वाला जाऊन तेथील न्यूरोलॉजिस्टकडून उपचार घेऊ इच्छितो. अँटिग्वामध्ये आल्यानंतर काही दिवसांनी, डोमिनिकन न्यायालयाने चोक्सीविरुद्धचे खटले रद्द केले.

डोमिनिका येथील दंडाधिकारी न्यायालयात हजर केले जात असताना मेहुल चोक्सीला व्हीलचेअरवर बसवताना पोलिस. ४ जून २०२१ रोजी काढलेला फोटो.

व्हिसलब्लोअर म्हणाला – चोक्सीला परत आणणे सोपे नाही.

पंजाब नॅशनल बँक घोटाळ्याचा जादूटोणा करणारा हरिप्रसाद एसव्ही मेहुल चोक्सीच्या अटकेवर म्हणाला की, प्रत्यार्पण करणे सोपे काम नाही. त्याचे खिसा भरलेला आहे. विजय मल्ल्याप्रमाणेच तो युरोपमधील सर्वोत्तम वकीलांना कामावर ठेवेल. त्यामुळे त्याला परत आणणे भारतासाठी सोपे होणार नाही.

हरिप्रसाद म्हणाले की, जरी चोक्सी अँटिग्वामध्ये पकडला गेला असला तरी त्याच्याकडे वकिलांची मोठी टीम असल्याने तो पळून जाण्यात यशस्वी झाला. भारत सरकारसाठी हे सोपे नसेल, जरी मला आशा आहे की यावेळी सरकार यशस्वी होईल.