प्रयागराज10 तासांपूर्वी
- कॉपी लिंक
प्रयागराजमध्ये, ८० किमीच्या परिघात, बाबासाहेब भीमराव आंबेडकरांच्या पुतळ्यांचे डोके आणि हात तोडले. पुतळे काळ्या कापडाने झाकले गेले होते. अराजक घटकांनी पुतळा काढून नाल्यात फेकून दिला. दलित समुदायाच्या लोकांचा रोष भडकवण्यासाठी किंवा त्यांना असुरक्षित वाटावे यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न केले गेले.
४ महिन्यांत ७ हून अधिक ठिकाणी डॉ. आंबेडकरांचे पुतळे तोडण्यात आले. हे देखील लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की खासदार चंद्रशेखर २९ जून रोजी प्रयागराजला पोहोचल्यानंतर दंगल उसळली होती. त्यानंतर २४ तासांच्या आत ३ ठिकाणी आंबेडकरांचे पुतळे तोडण्यात आले. जवळजवळ प्रत्येक प्रकरणात पोलिस तपास करण्यात आला. ७ पैकी फक्त १ प्रकरणात पोलिस एका तरुणाला अटक करू शकले.
प्रयागराजमधील १४.२० लाख दलित मतदारांमध्ये नाराजी आहे. केवळ प्रयागराजच नाही तर काकोरी, लखनौमधील सुलतानपूर आणि झाशीमधील बरुसागर येथेही आंबेडकरांच्या पुतळ्यांची अशाच प्रकारे तोडफोड करण्यात आली.
राजकीय तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की- पुतळे तोडल्याने सत्ताधारी पक्षाला फायदा होणार नाही हे तुम्ही समजून घेतले पाहिजे. भाजप दलित आणि मागासवर्गीय लोकांना एकत्र आणण्याचा प्रयत्न करत आहे. या प्रयत्नांना धक्का बसेल.
या घटनांमागे खरोखरच अराजक घटक आहेत का की हे काही कटाचा भाग आहे, हे अहवालात समजून घ्या…
आधी मूर्ती कशा फोडल्या गेल्या ते जाणून घ्या
१ एप्रिल, मांडा
आंबेडकरांच्या पुतळ्याचा उजवा हात तुटला आंबेडकरांच्या पुतळ्याची तोडफोड १ एप्रिल रोजी सुरू झाली. मांडा परिसरात डॉ. आंबेडकरांचा पुतळा तोडण्यात आला तेव्हा गोंधळ उडाला. मांडाच्या टिकरी गावात दुष्कर्म्यांनी पुतळ्याचे नुकसान केले. पुतळा तोडलेला पाहून गावकरी संतप्त झाले.
संतप्त लोकांनी गोंधळ घालण्यास सुरुवात केली. मेजा एसडीएम दशरथ कुमार, एसीपी रवी कुमार गुप्ता आणि २ पोलिस ठाण्यांचे पोलिस दल तेथे पोहोचले. बसपा आणि भीम सेनेचे कार्यकर्तेही तेथे पोहोचले. प्रशासनाने ५ तासांत नवीन पुतळा बसवला. ग्रामस्थांनी मांडा पोलिस ठाण्यात तक्रार दाखल केली.
आंबेडकरांचा पुतळा तोडल्यानंतर प्रशासकीय अधिकारी आणि पोलिस तेथे पोहोचले.
२७ एप्रिल, उच्च न्यायालय (सिव्हिल लाईन्स)
पुतळ्याचे नुकसान केले आणि त्याला काळे कपडे घातले. अराजकवाद्यांनी पुतळा पूर्णपणे नष्ट केला नाही, परंतु त्याचे नुकसान केले. आंबेडकरांचा पुतळा फाटलेल्या काळ्या कपड्यांमध्ये झाकलेला होता. डोक्यावर लाल टोपी घालण्यात आली होती.
ही घटना हायकोर्ट क्रॉसिंगवर घडली, त्यामुळे वकिलांनी गोंधळ घातला. घटनेनंतर लगेचच पोलिस आणि प्रशासकीय अधिकारी घटनास्थळी पोहोचले. संपूर्ण परिसराला घेराव घालण्यात आला. पुतळा त्याच्या मूळ स्वरूपात परत आणण्यात आला. त्यानंतरही वकिलांनी ७-८ दिवस निषेध सुरू ठेवला.
उच्च न्यायालयाबाहेरील पुतळा काळ्या कापडाने झाकलेला होता. पुतळ्याचे नुकसान करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला.
३० जून, इसोटा परिसर
भीम आर्मीच्या गोंधळानंतर पुतळा तोडण्यात आला. २९ जून रोजी, खासदार चंद्रशेखर हे करचानाच्या इसोटा गावात एका दलित तरुणाच्या हत्ये आणि जाळपोळीच्या संदर्भात प्रयागराजला पोहोचले. सर्किट हाऊसमध्ये रोखल्यानंतर, भीम आर्मीच्या समर्थकांनी तोडफोड, जाळपोळ आणि दंगलीचा मार्ग अवलंबला. ३० जून रोजी, यमुनापार परिसरातील इसोटा गावात डॉ. आंबेडकरांचा पुतळा तोडण्यात आला. पोलिसांनी आपल्या अहवालात लिहिले आहे की, रात्री मुसळधार पावसामुळे पुतळा तुटला. संतप्त लोकांना शांत करण्यासाठी एक नवीन पुतळा बसवण्यात आला.
३० जून, सोराव
पुतळा तोडल्यानंतर ४ तासांच्या आतच आणखी एक पुतळा बसवण्यात आला. यानंतर, गंगापारच्या सोराव परिसरात एक घटना घडली. येथे, डॉ. आंबेडकरांचा पुतळा काही गुन्हेगारांनी तोडला. पोलिस आणि एसडीएम घटनास्थळी पोहोचले आणि लोकांना समजावून सांगितले. ४ तासांच्या आत, प्रशासनाने दुसरा पुतळा बसवला. पोलिसांनी अज्ञात गुन्हेगारांविरुद्ध एफआयआर देखील नोंदवला. परंतु, या प्रकरणात पुतळा तोडणाऱ्या लोकांना पोलीस न्याय मिळवून देऊ शकले नाहीत.
सोरावमध्ये पुतळा तोडल्यानंतर दलित समुदाय संतप्त झाला. निषेधानंतर नवीन पुतळा बसवता आला.
३० जून, मौयमा
पुतळा काढून ‘गायब’ करण्यात आला ३० जून रोजी गंगापारच्या मौयमा परिसरात आणखी एक घटना घडली. कटरा दयाराम गावात डॉ. आंबेडकरांचा पुतळा उखडून गायब करण्यात आला. लोक रस्त्यावर जमले. गोंधळ झाला. पोलिसांनी प्रकरण हाताळले. कामता प्रसाद मौर्य यांच्या तक्रारीवरून मौयमा पोलिस ठाण्यात एफआयआर दाखल करण्यात आला. पोलिसांनी शोध मोहीम राबवली, परंतु पुतळा सापडला नाही. यानंतर, प्रशासनाच्या अधिकाऱ्यांनी आंबेडकरांचा नवीन पुतळा बसवून लोकांना शांत केले.
मौईमा भागात, दुष्कर्म्यांनी पुतळा काढून नेला. नंतरही हा पुतळा परत मिळवता आला नाही.
२० जुलै, फुलपूर
फुलपूरमध्ये मध्यरात्री मूर्ती तोडण्यात आली फूलपूरच्या कोडापूरमध्ये डॉ. आंबेडकरांचा पुतळा तोडण्यात आला. रात्रीच्या अंधारात हा सर्व प्रकार घडला. तुटलेला पुतळा पाहून लोकांनी पोलिसांना माहिती दिली. पोलिस आणि प्रशासकीय अधिकारी घटनास्थळी पोहोचले. लालजी गौतम यांच्या तक्रारीवरून पोलिसांनी मोहम्मद इश्तियाक उर्फ कल्लू, अतिक आणि मोहम्मद आलम यांच्याविरुद्ध गुन्हा दाखल केला. तपासानंतर पोलिसांनी सांगितले की, रस्त्याच्या वादात पुतळा तोडण्यात आला होता. त्यानंतर पोलिसांनी नवीन पुतळा बसवला.
आता लखनौ आणि झाशीमध्ये घडलेल्या घटना २ चित्रांद्वारे समजून घ्या…
लखनौ: काकोरीमध्ये १२ जुलै रोजी संध्याकाळी आंबेडकरांच्या पुतळ्याच्या कोटचा खालचा भाग तुटला. हाताला आणि बोटाला भेगा पडल्या. यानंतर दलित समाजाच्या लोकांनी गोंधळ घातला.
झाशी: गावकऱ्यांनी पुतळा बसवला, पोलिसांनी रात्रीतून पुतळा हटवला. तणावपूर्ण वातावरणात लोकांनी पैसे गोळा करून पुन्हा पुतळा बसवला.
आता उत्तर प्रदेशातील पुतळ्यांचे नुकसान करण्यामागील राजकारण
मूर्ती तोडण्याच्या या घटनांमुळे दलित समाजात नाराजी आहे. पण, यातून खरा राजकीय फायदा कोणाला मिळतोय असे दिसते? हे जाणून घेण्यासाठी दिव्य मराठीने राजकीय तज्ज्ञ सुनील शुक्ला आणि अलाहाबाद विद्यापीठाच्या समाजशास्त्र विभागाचे प्राध्यापक आणि प्रमुख आशिष सक्सेना यांच्याशी चर्चा केली. राजकीय तज्ज्ञांचे मत वाचा…
प्रश्न- बाबासाहेबांचे पुतळे तोडल्याने सत्ताधारी सरकारचे नुकसान होईल का? उत्तर- आंबेडकरांना आदर दाखवण्यासाठी लोक विविध ठिकाणी त्यांचे पुतळे बसवतात. गेल्या काही महिन्यांत या पुतळ्यांची तोडफोड करण्यात आली आहे. काही ठिकाणी असे आहे की लोकांनी पुतळे बसवू दिले नाहीत. जर जबरदस्तीने पुतळा बसवला गेला तर प्रशासनाकडे तक्रार पाठवली जाते.
जर अशा घटना वाढल्या तर त्याचा परिणाम केवळ प्रयागराजवरच नाही, तर संपूर्ण देशाच्या राजकारणावर होईल. भारतीय जनता पक्षालाही हे नुकसान जाणवते. तुम्हाला आठवत असेल, जेव्हा लखनौमध्ये अशी घटना घडली तेव्हा माजी मंत्री आणि स्थानिक आमदार यांनीही हस्तक्षेप केला होता. झाशीमध्येही अशीच एक मोठी घटना घडली. जर या घटना थांबवल्या नाहीत तर सरकारला त्याचे नुकसान होईल.
जे लोक पुतळे बसवण्यासाठी अर्ज करत आहेत, त्यांनी त्यांना परवानगी द्यावी किंवा आदेश द्यावा. लोकांच्या मनात स्पष्ट भूमिका असली पाहिजे. जर असे झाले नाही तर भाजपचे राजकीय नुकसान होईल.
प्रश्न- मूर्ती राजकारणाचा बसपा किंवा चंद्रशेखर यांना काही फायदा होईल का? उत्तर- चंद्रशेखर सारखे खासदार दलित समाजात आपले स्थान निर्माण करू इच्छितात. म्हणूनच ते अशा कार्यक्रमांमध्ये सहज उपस्थित राहतात. या कार्यक्रमांमुळे त्यांच्या कार्यकर्त्यांचे मनोबल वाढेल, कारण ते क्षेत्रात संघर्ष करताना दिसतील. चंद्रशेखर सारखे खासदार आंबेडकरांच्या विचारांना समर्पित असलेल्यांना एकत्र आणण्यात यशस्वी होतील. जर सरकारला दलित समाजात आपला पाठिंबा निर्माण करायचा असेल तर अशा घटना थांबवाव्या लागतील.
प्रश्न: पुतळे तोडण्याशी जनतेचा संबंध आहे असे तुम्हाला वाटते का? उत्तर- लखनौ आणि झाशीच्या घटनांमध्ये लोकांनी पैसे देऊन पुतळे दुरुस्त केले. असे नाही की एका व्यक्तीने पुतळा बसवला. एखादा समुदाय असे म्हणू शकतो की ते अशा प्रकारे जमिनीवर अतिक्रमण करत आहेत. परंतु, ते थांबवणे हे सरकारचे काम आहे. तुम्हाला पुतळे बसवायचे नाहीत असा संदेश लोकांमध्ये जाऊ नये.
एक विशेष पुतळा बसवला जाईल, पण बाबासाहेबांचा पुतळा बसवला जाणार नाही. जर हा संदेश गेला तर भाजपला त्याचा फटका बसेल. दलित आणि मागासवर्गीय मतदारांमध्ये फूट पडणार नाही, तेव्हाच भाजपला फायदा होईल. सर्वांना माहिती आहे की काँग्रेस-सपा दलितांना त्यांच्यासोबत एकत्र आणू इच्छिते. २०२४ च्या निवडणुकीत दलित मतदारांनीही मोठ्या प्रमाणात मतदान केले.
प्रश्न- डॉ. आंबेडकरांचे पुतळे तोडण्यामागे राजकीय हेतू असू शकतो का? उत्तर- डॉ. आंबेडकरांचे पुतळे तोडण्यामागे लोकांचा हेतू काय असू शकतो हे सांगणे कठीण आहे. बऱ्याचदा अशा घटना राजकारणाने प्रेरित असतात. अशा घटनांचे राजकारणही केले जाते. तथापि, महापुरुषांचे पुतळे हे येणाऱ्या पिढ्यांना समाजातील त्यांच्या कार्याची आठवण करून देण्याचे एक साधन आहे.
प्रश्न- याचा फायदा कोणत्या पक्षाला होत आहे असे दिसते? उत्तर- सामाजिक वातावरणात, महापुरुषांच्या पुतळ्यांच्या अवमान आणि तोडफोडीमागे नकारात्मक विचारसरणी असते. राजकीय पक्ष आणि मतपेढीचे राजकारण करणाऱ्या लोकांना याचा फायदा होतो. डॉ. आंबेडकरांच्या संदर्भात जातीकडे पाहू नये.
आता पोलिसांच्या कारवाईबद्दल जाणून घ्या.
प्रयागराजचे पोलिस आयुक्त जोगेंद्र कुमार म्हणतात- प्रयागराजमध्ये बाबासाहेबांच्या पुतळ्यांची तोडफोड करण्याच्या घटनांवर गंभीर कारवाई करण्यात आली. अज्ञात व्यक्तींविरुद्ध दाखल केलेल्या गुन्ह्यांची चौकशी केली जात आहे. देखरेख केली जात आहे. अशा सर्व प्रकरणांमध्ये लोकांची ओळख पटवून कारवाई केली जात आहे.
Doonited Affiliated: Syndicate News Hunt
This report has been published as part of an auto-generated syndicated wire feed. Except for the headline, the content has not been modified or edited by Doonited.
