नवी दिल्ली45 मिनिटांपूर्वी
- कॉपी लिंक
वक्फ (दुरुस्ती) कायद्याच्या वैधतेला आव्हान देणाऱ्या याचिकांवर सर्वोच्च न्यायालयात तीन दिवसांची सुनावणी गुरुवारी संपली. सरन्यायाधीश बीआर गवई आणि न्यायमूर्ती ऑगस्टीन जॉर्ज मसीह यांच्या खंडपीठाने सरकार आणि मुस्लिम बाजूचा युक्तिवाद ऐकल्यानंतर निर्णय राखून ठेवला आहे.
त्याआधीच्या सुनावणीदरम्यान, याचिकाकर्त्यांकडून बाजू मांडणारे वकील कपिल सिब्बल म्हणाले की, एकदा वक्फच्या स्थितीबाबत चौकशी सुरू झाली की, अहवाल येईपर्यंत वक्फची स्थिती रद्द केली जाते.
देशात २०० वर्षांहून अधिक जुन्या अनेक स्मशानभूमी आहेत. २०० वर्षांनंतर सरकार म्हणेल की ही माझी जमीन आहे आणि स्मशानभूमीची जमीन अशा प्रकारे हिसकावून घेता येईल का?
यावर सरन्यायाधीश म्हणाले, मग जमिनीची नोंदणी का झाली नाही. यावर कपिल सिब्बल म्हणाले, त्यांनी (मुस्लिम समुदायाने) नोंदणी केली नाही, कारण ती राज्याची जबाबदारी होती, आता ते म्हणतात की त्यांनी नोंदणी केली नाही, ही समुदायाची चूक आहे. जर तुमच्याकडे सत्ता असेल तर तुम्ही स्वतःच्या चुकीचा फायदा घेऊ शकत नाही.
एक दिवस आधी, २१ मे (बुधवार) रोजी झालेल्या सुनावणीदरम्यान, केंद्राच्या वतीने सॉलिसिटर जनरल (एसजी) तुषार मेहता यांनी न्यायालयाला सांगितले होते की, सरकारी जमिनीवर कोणालाही कोणताही अधिकार असू शकत नाही, जरी तो ‘वापरकर्त्याद्वारे वक्फ’ च्या आधारावर असला तरीही.
सॉलिसिटर जनरल यांनी युक्तिवाद केला की,
वक्फ ही एक इस्लामिक संकल्पना आहे यात वाद नाही, परंतु वक्फ हा इस्लामचा आवश्यक भाग नाही. हे सिद्ध होत नाही तोपर्यंत, उर्वरित युक्तिवाद अपयशी ठरतो.
आजच्या सुनावणीतील ठळक मुद्दे…
केंद्राने कोणता युक्तिवाद दिला…
- एसजी तुषार मेहता म्हणाले की, अनुसूचित क्षेत्रात अनुसूचित जमातींना संवैधानिक संरक्षण मिळते. समजा मी जमीन विकतो आणि असे आढळून येते की अनुसूचित जमातीतील एका व्यक्तीची जमीन व्यवहारात फसवणूक झाली आहे. म्हणून जमीन परत देता येते पण वक्फ म्हणतो की दान केलेली जमीन परत घेता येत नाही.
- एसजी मेहता म्हणाले की, जेपीसीने म्हटले आहे की अनुसूचित क्षेत्रातील एसटी समुदायाचे लोक इतरत्र जसे इस्लामचे पालन करतात तसे ते करत नाहीत कारण त्यांची एक वेगळी सांस्कृतिक ओळख आहे. यावर न्यायमूर्ती मसीह म्हणाले की, तुम्ही असे कसे म्हणू शकता, इस्लाम धर्म सर्वत्र सारखाच आहे. तथापि, सांस्कृतिक पद्धती वेगवेगळ्या असू शकतात.
याचिकाकर्त्याने काय म्हटले…
- याचिकाकर्त्याकडून बाजू मांडणारे दुसरे वरिष्ठ वकील अभिषेक मनु सिंघवी म्हणाले की, हाच कायदा कधीकधी वक्फला जमीन देतो आणि कधीकधी ती हिसकावून घेतो. कायदा देव होऊ शकत नाही. कोणताही नियम किंवा कायदा वक्फ बॉय वापरकर्ता तयार करत नाही, तो फक्त त्याला ओळखतो.
सर्वोच्च न्यायालयात ५ याचिकांवर सुनावणी सुरू आहे. वक्फ (दुरुस्ती) कायद्याविरुद्ध सर्वोच्च न्यायालय फक्त ५ मुख्य याचिकांवर सुनावणी करत आहे. यामध्ये एआयएमआयएम खासदार असदुद्दीन ओवैसी यांच्या याचिकेचा समावेश आहे. सरन्यायाधीश बीआर गवई आणि न्यायमूर्ती एजी मसीह यांच्या खंडपीठासमोर या प्रकरणाची सुनावणी सुरू आहे. केंद्र सरकारतर्फे सॉलिसिटर जनरल (एसजी) तुषार मेहता तर याचिकाकर्त्यांचे प्रतिनिधित्व कपिल सिब्बल करत आहेत.
गेल्या दोन दिवसांच्या सततच्या सुनावणीत काय घडले ते वाचा-
२० मे: न्यायालयाने मुस्लिम पक्षाला दिलासा देण्यासाठी मजबूत युक्तिवाद सादर करण्यास सांगितले
२० तारखेला झालेल्या सुनावणीदरम्यान, खंडपीठाने म्हटले होते की मुस्लिम पक्षाने खटला मजबूत करावा आणि अंतरिम दिलासा मिळविण्यासाठी युक्तिवाद स्पष्ट करावेत. याचिकाकर्त्यांनी म्हटले आहे की जर एखादी मालमत्ता एएसआय (भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण) च्या संरक्षणाखाली असेल तर ती वक्फ मालमत्ता असू शकत नाही.
सॉलिसिटर जनरल तुषार मेहता म्हणाले की, एकूण तीन मुद्द्यांवर स्थगिती मागितली गेली आहे आणि मी त्यावर उत्तर दाखल केले आहे. या मुद्द्यांवरील सुनावणी मर्यादित असावी. याचिकाकर्त्यांचे वकील कपिल सिब्बल म्हणाले की, फक्त तीन मुद्दे नाहीत. संपूर्ण वक्फवर अतिक्रमणाचा प्रश्न आहे. कोणते मुद्दे उपस्थित करायचे हे सरकार ठरवू शकत नाही.
२१ मे: सर्वोच्च न्यायालयाने दुसऱ्या दिवशी केंद्र सरकारचा युक्तिवाद ऐकला
सुनावणीच्या दुसऱ्या दिवशी, सरन्यायाधीश गवई यांच्या अध्यक्षतेखालील खंडपीठासमोर केंद्र सरकारच्या वतीने सॉलिसिटर जनरल तुषार मेहता यांनी युक्तिवाद सादर केला. ते म्हणाले, वापरकर्त्याद्वारे वक्फ हा मूलभूत अधिकार नाही. हे १९५४ मध्ये कायदेविषयक धोरणाद्वारे देण्यात आले होते. संविधानानुसार ते मागे घेता येते. सरकारने हा अधिकार काढून घेतला.
मेहता म्हणाले, ‘वक्फ हा इस्लामचा अत्यावश्यक भाग नाही तर तो एक संकल्पना आणि दानधर्माची पद्धत आहे.’ लोकांकडून वक्फ हिरावून घेतला जात आहे असे खोटे बोलले जात आहे. याचिकाकर्त्यांमध्ये कोणताही प्रभावित पक्ष नाही. खोटे युक्तिवाद करून लोकांची दिशाभूल केली जात आहे.
राष्ट्रपतींच्या संमतीनंतर ५ एप्रिल रोजी वक्फ विधेयकाचे कायद्यात रूपांतर झाले
केंद्राने एप्रिलमध्ये वक्फ (सुधारणा) विधेयक, २०२५ अधिसूचित केले होते. त्याला ५ एप्रिल रोजी राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांची मंजुरी मिळाली. हे विधेयक लोकसभेत २८८ सदस्यांच्या पाठिंब्याने मंजूर झाले, तर २३२ खासदार विरोधात होते.
काँग्रेस खासदार मोहम्मद जावेद, एआयएमआयएमचे प्रमुख असदुद्दीन ओवैसी, आप आमदार अमानतुल्ला खान, नागरी हक्क संघटना असोसिएशन फॉर प्रोटेक्शन ऑफ सिव्हिल राइट्स आणि जमियत उलेमा-ए-हिंदचे अध्यक्ष मौलाना अर्शद मदनी यांनी नवीन कायद्याबाबत स्वतंत्र याचिका दाखल केल्या आहेत.
१६ एप्रिल ते १५ मेपर्यंत चार वेळा सुनावणी झाली; क्रमाने वाचा…
१५ मे: न्यायालयाने म्हटले होते- अंतरिम दिलासा देण्याचा विचार करू
सरन्यायाधीश बीआर गवई आणि न्यायमूर्ती एजी मसीह यांनी केंद्र आणि याचिकाकर्त्याला १९ मे पर्यंत प्रतिज्ञापत्र सादर करण्यास सांगितले होते. दोन्ही बाजूंच्या वकिलांनी सांगितले होते की न्यायाधीशांना याचिकांमधील मुद्द्यांवर विचार करण्यासाठी आणखी काही वेळ लागू शकतो. केंद्राने असेही म्हटले आहे की जोपर्यंत सर्वोच्च न्यायालय या प्रकरणाची सुनावणी करत आहे, तोपर्यंत कायद्यातील महत्त्वाच्या तरतुदी लागू केल्या जाणार नाहीत आणि यथास्थिती कायम राहील.
२५ एप्रिल: केंद्राने १३०० पानांचे प्रतिज्ञापत्र दाखल केले
केंद्राने त्यांच्या प्रतिज्ञापत्रात म्हटले होते की हा कायदा पूर्णपणे संवैधानिक आहे. ते संसदेने मंजूर केले आहे, म्हणून ते थांबवता कामा नये. १,३३२ पानांच्या प्रतिज्ञापत्रात सरकारने दावा केला आहे की २०१३ पासून वक्फ मालमत्तांमध्ये २० लाख एकरपेक्षा जास्त वाढ झाली आहे. यामुळे खाजगी आणि सरकारी जमिनींवर अनेक वाद निर्माण झाले.
१७ एप्रिल: सॉलिसिटर जनरल म्हणाले- लाखो सूचनांनंतर कायदा बनवण्यात आला
एसजी मेहता म्हणाले होते की संसदेने ‘योग्य विचारविनिमयाने’ मंजूर केलेला कायदा सरकारची बाजू ऐकल्याशिवाय स्थगित करू नये. लाखो सूचनांनंतर हा नवीन कायदा बनवण्यात आल्याचे त्यांनी म्हटले होते. अशी अनेक उदाहरणे आहेत जिथे गावे वक्फने ताब्यात घेतली. अनेक खाजगी मालमत्ता वक्फमध्ये घेण्यात आल्या. यावर खंडपीठाने सांगितले की आम्ही अंतिम निर्णय घेत नाही आहोत.
१६ एप्रिल: सर्वोच्च न्यायालयाने केंद्राला तीन सूचना दिल्या
कपिल सिब्बल यांनी कायद्याविरुद्ध युक्तिवाद करताना म्हटले की, ‘आम्ही त्या तरतुदीला आव्हान देतो ज्यामध्ये म्हटले आहे की केवळ मुस्लिमच वक्फ निर्माण करू शकतात. गेल्या ५ वर्षांपासून इस्लाम धर्माचे पालन करणारे लोकच वक्फ निर्माण करू शकतात असे सरकार कसे म्हणू शकते? शिवाय, मी मुस्लिम आहे की नाही आणि म्हणून वक्फ तयार करण्यास पात्र आहे हे राज्य कसे ठरवू शकते?’
Doonited Affiliated: Syndicate News Hunt
This report has been published as part of an auto-generated syndicated wire feed. Except for the headline, the content has not been modified or edited by Doonited.
