शुभांशू शुक्ला मे महिन्यात आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकात जाणार: असे करणारे पहिले भारतीय असतील, 14 दिवस राहणार; राकेश शर्मा 40 वर्षांपूर्वी अंतराळात गेले होते

भारतीय अंतराळवीर शुभांशू शुक्ला मे महिन्यात अ‍ॅक्सिओम मिशन ४ अंतर्गत आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाला भेट देतील. केंद्रीय मंत्री जितेंद्र सिंह यांनी शुक्रवारी सोशल मीडिया एक्सवर ही माहिती दिली.

जितेंद्र सिंह यांनी लिहिले – भारत आपल्या अंतराळ प्रवासात एक नवीन अध्याय लिहिण्यास सज्ज आहे. ग्रुप कॅप्टन शुभांशू शुक्ला हे आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाला भेट देणारे पहिले आणि अंतराळात जाणारे दुसरे भारतीय असतील. याआधी राकेश शर्मा यांनी १९८४ मध्ये सोव्हिएत युनियनच्या अंतराळयानातून अंतराळात प्रवास केला होता.

या मोहिमेत, चार देशांतील चार अंतराळवीर १४ दिवसांसाठी अंतराळ स्थानकात जाणार आहेत. नासा आणि इस्रो यांच्यातील करारानुसार, ग्रुप कॅप्टन शुभांशू शुक्ला यांची या मोहिमेसाठी निवड करण्यात आली आहे.

शुभांशूसोबत आणखी तीन अंतराळवीर जाणार अ‍ॅक्सिओम ४ मोहिमेच्या क्रूमध्ये भारत, पोलंड आणि हंगेरीचे सदस्य आहेत. १९७८ नंतर स्लावोज उझ्नान्स्की हे पोलंडचे अंतराळात जाणारे दुसरे अंतराळवीर असतील. १९८० नंतर टिबोर कापू हे अंतराळात जाणारे दुसरे हंगेरियन अंतराळवीर असतील. अमेरिकन पेगी व्हिटसनची ही दुसरी व्यावसायिक मानवी अंतराळ उड्डाण मोहीम आहे.

मोहिमेवर जाणाऱ्या चार अंतराळवीरांनी नासा येथे ८ महिन्यांचे प्रशिक्षण पूर्ण केले. १२ एप्रिल रोजी, क्रूने केक कापून आनंद साजरा केला.

शुभांशू शुक्ला: एनडीए उत्तीर्ण झाले आणि आयएएफ पायलट बनले.

शुभांशू शुक्ला मूळचे उत्तर प्रदेशातील लखनौचे आहेत. त्यांचे सुरुवातीचे शिक्षण लखनौमधील अलीगंज येथील सिटी मॉन्टेसरी स्कूलमधून पूर्ण झाले. बारावीनंतर त्यांनी राष्ट्रीय संरक्षण अकादमी (एनडीए) ची प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण केली आणि तेथून पदवी प्राप्त केली.

एनडीए ही भारतातील सशस्त्र दलांसाठी (सेना, नौदल आणि हवाई दल) ऑफिसर कॅडेट्सना प्रशिक्षण देणारी एक प्रमुख संस्था आहे. प्रशिक्षणाव्यतिरिक्त, ते शैक्षणिक पदव्या देखील प्रदान करते, ज्या जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठ (जेएनयू), नवी दिल्लीशी संलग्न आहेत.

२००० तासांहून अधिक उड्डाणाचा अनुभव

शुभांशू १७ जून २००६ रोजी भारतीय हवाई दलाच्या फायटर विंगमध्ये नियुक्त झाले. तो एक अनुभवी फायटर आणि टेस्ट पायलट आहे. त्याला २००० तासांहून अधिक उड्डाणाचा अनुभव आहे. त्यांनी सुखोई-३० एमकेआय, मिग-२१, मिग-२९, जग्वार, हॉक, डोर्नियर आणि एन-३२ सारखी लढाऊ विमाने उडवली आहेत.

मार्च २०२४ मध्ये, शुभांशूला ग्रुप कॅप्टन पदावर बढती देण्यात आली. तो एक लढाऊ नेता देखील आहे.

आता मिशनबद्दल जाणून घ्या…

चारही अंतराळवीर ड्रॅगन कॅप्सूलमधून उड्डाण करतील.

हे अंतराळवीर एलन मस्क यांच्या कंपनी स्पेसएक्सच्या ड्रॅगन कॅप्सूलमध्ये उड्डाण करतील. हे अभियान फ्लोरिडा येथील नासाच्या केनेडी स्पेस सेंटरमधून फाल्कन-९ रॉकेटद्वारे प्रक्षेपित केले जाईल. अंतिम मंजुरी आणि मोहिमेच्या तयारीच्या आधारे प्रक्षेपण तारीख जाहीर केली जाईल.

मोहिमेचे उद्दिष्ट

अ‍ॅक्स-४ चा मुख्य उद्देश अंतराळात वैज्ञानिक संशोधन, तंत्रज्ञानाचे प्रात्यक्षिक करणे आहे. हे अभियान अ‍ॅक्सिओम स्पेसच्या खासगी अंतराळ प्रवासाला प्रोत्साहन देण्याच्या आणि भविष्यात व्यावसायिक अंतराळ स्थानक (अ‍ॅक्सिओम स्टेशन) स्थापन करण्याच्या योजनांचा एक भाग आहे.

• वैज्ञानिक प्रयोग: सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणात विविध प्रयोग करणे.
• तंत्रज्ञान चाचणी: अंतराळात नवीन तंत्रज्ञानाची चाचणी आणि विकास.
• आंतरराष्ट्रीय सहकार्य: विविध देशांतील अंतराळवीरांना एक व्यासपीठ उपलब्ध करून देणे.
• शैक्षणिक उपक्रम: अंतराळातून पृथ्वीवरील लोकांमध्ये प्रेरणा आणि जागरूकता पसरवणे.

अ‍ॅक्सिओम ४ ही एक खासगी अंतराळ मोहीम आहे.

अ‍ॅक्सिओम मिशन ४ ही एक खासगी अंतराळ उड्डाण मोहीम आहे. हे अभियान अमेरिकेची खासगी अंतराळ कंपनी अ‍ॅक्सिओम स्पेस आणि नासा यांच्या सहकार्याने राबवले जात आहे.

अ‍ॅक्सिओम स्पेसचे हे चौथे मिशन आहे. १७ दिवसांचे मिशन अ‍ॅक्सिओम १ एप्रिल २०२२ मध्ये लाँच करण्यात आले. अ‍ॅक्सिओमचे दुसरे मिशन २ मे २०२३ रोजी लाँच करण्यात आले.

या मोहिमेत चार अंतराळवीरांनी आठ दिवस अंतराळात घालवले. तिसरे अभियान ३ जानेवारी २०२४ रोजी सुरू करण्यात आले, ज्यामध्ये क्रूने अंतराळ स्थानकावर १८ दिवस घालवले.

आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक म्हणजे काय?

आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक हे पृथ्वीभोवती फिरणारे एक मोठे अंतराळयान आहे. अंतराळवीर त्यात राहतात आणि सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणाचे प्रयोग करतात. ते ताशी २८,००० किलोमीटर वेगाने प्रवास करते. ते दर ९० मिनिटांनी पृथ्वीभोवती एक प्रदक्षिणा पूर्ण करते. ५ अंतराळ संस्थांनी मिळून ते तयार केले आहे. स्टेशनचा पहिला भाग नोव्हेंबर १९९८ मध्ये लाँच करण्यात आला.