नवी दिल्ली33 मिनिटांपूर्वी
- कॉपी लिंक
दिवाळी आणि हिवाळ्याच्या काळात प्रदूषणाचा सामना करण्यासाठी दिल्लीत कृत्रिम पाऊस पाडला जाईल. नागरी विमान वाहतूक महासंचालनालयाने (DGCA) याला मान्यता दिली आहे. पर्यावरण मंत्री मनजिंदर सिंग सिरसा यांनी मंगळवारी ही माहिती दिली. त्यांनी सांगितले की, ही चाचणी ऑगस्टच्या शेवटच्या आठवड्यापासून ते सप्टेंबरच्या पहिल्या आठवड्यादरम्यान घेतली जाईल. दिवाळी आणि सप्टेंबरमध्ये वाढणारे धुके कमी करण्यासाठी हे तंत्रज्ञान किती प्रभावी आहे हे समजून घेण्यासाठी एकूण ५ चाचण्या घेतल्या जातील. आयआयटी कानपूरच्या सहकार्याने या चाचण्या घेतल्या जातील.
सरकारच्या मते, एकदा कृत्रिम पावसाचा खर्च सुमारे ६६ लाख रुपये असेल, तर संपूर्ण ऑपरेशनचा खर्च ५५ लाख रुपये असेल. संपूर्ण चाचणीसाठी सुमारे २ कोटी ५५ लाख रुपये खर्च येईल. २०१७ मध्ये महाराष्ट्रातील सोलापूरमध्ये असाच कृत्रिम पाऊस म्हणजेच क्लाउड सीडिंग करण्यात आले होते. प्रयोगानंतर, सामान्यपेक्षा १८% जास्त पाऊस पडला.
दिल्लीतील प्रदूषणाचे चित्र
दिल्लीचे हे चित्र नोव्हेंबर २०२४ चे आहे, जेव्हा AQI ४५० च्या वर नोंदवले गेले होते.
दिल्लीच्या बाहेरील भागात चाचणी केली जाईल ही चाचणी दिल्लीच्या बाहेरील भागात घेतली जाईल. यासाठी अलीपूर, बवाना, रोहिणी, बुरारी, पावी सडकपूर आणि कुंडली सीमेवरील भाग निवडण्यात आले आहेत. क्लाउड सीडिंग ३० ऑगस्ट ते १० सप्टेंबर दरम्यान केले जाईल. यापूर्वी ही चाचणी जुलैमध्ये घेतली जाणार होती, परंतु हवामानशास्त्रज्ञांच्या सूचनेनुसार ती पुढे ढकलण्यात आली.
दिल्लीचा एक्यूआय ‘अत्यंत खराब’ श्रेणीत पोहोचला आहे. दिल्लीतील हवेचा दर्जा निर्देशांक (AQI) अनेकदा ‘अत्यंत खराब’ श्रेणीत पोहोचतो. यापूर्वी अनेक योजना आखल्या गेल्या होत्या, परंतु कायमस्वरूपी उपाय सापडला नाही. आता सरकारला आशा आहे की कृत्रिम पाऊस दिलासा देऊ शकेल.
देशातील प्रदूषणाची पातळी सांगणाऱ्या केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या (CPCB) मते, ऑक्टोबर-नोव्हेंबरमध्ये दिल्लीतील प्रदूषणाने अतिशय धोकादायक पातळी गाठली. त्याचा AQI ४९४ ओलांडला. CPCB ने अशा AQI ला गंभीर+ श्रेणीत ठेवले आहे. या हवेत श्वास घेणारी निरोगी व्यक्ती देखील आजारी पडू शकते. वाढते प्रदूषण पाहून, सर्वोच्च न्यायालयाने AQI सुधारण्यासाठी श्रेणीबद्ध प्रतिसाद कृती योजनेच्या स्टेज-४ मधील सर्व निर्बंध लागू करण्याचे आदेश दिले होते.
आयआयटी कानपूरचे विशेष विमान वापरले जाईल डीजीसीएने चाचणीसाठी परवानगी दिली आहे. यासाठी आयआयटी कानपूरचे ‘सेस्ना’ हे विशेष विमान वापरले जाईल, जे क्लाउड सीडिंग उपकरणांनी पूर्णपणे सुसज्ज आहे. अनुभवी वैमानिक त्यात उड्डाण करतील.
चाचणी डेटावरून मोठ्या योजनेची तयारी दिल्ली सरकार हिवाळ्यापूर्वी हवेची गुणवत्ता सुधारण्याचे उद्दिष्ट ठेवते, जेव्हा प्रदूषण सर्वाधिक असते. हा प्रयत्न पर्यावरण कृती आराखडा २०२५ चा एक भाग आहे. चाचणीतून मिळालेला डेटा भविष्यात मोठ्या प्रमाणात क्लाउड सीडिंग लागू करण्यास मदत करेल.
सोलापूरमध्ये ढगांच्या रोपांमुळे १८% जास्त पाऊस पडला शास्त्रज्ञांनी केलेल्या एका अभ्यासात असे आढळून आले आहे की महाराष्ट्रातील सोलापूरमध्ये क्लाउड सीडिंगमुळे सामान्य परिस्थितीपेक्षा १८% जास्त पाऊस पडला. या प्रक्रियेमुळे ढगांमध्ये सिल्व्हर आयोडाइड किंवा कॅल्शियम क्लोराईडसारखे कण पसरून पाऊस वाढतो. हा प्रयोग २०१७ ते २०१९ दरम्यान २७६ ढगांवर करण्यात आला, ज्याचे मोजमाप शास्त्रज्ञांनी रडार, विमान आणि स्वयंचलित पर्जन्यमापक यांसारख्या आधुनिक उपकरणांनी केले.
Doonited Affiliated: Syndicate News Hunt
This report has been published as part of an auto-generated syndicated wire feed. Except for the headline, the content has not been modified or edited by Doonited.
